Rozporządzenie MEN ws. krajoznawstwa i turystyki – czyli przepisy dotyczące organizacji wycieczek szkolnych

W dniu 25 maja 2018 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Edukacji w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki, przystosowujące przepisy dotyczące organizacji wycieczek szkolnych do wprowadzonej reformy zmieniającej ustrój szkolny (zmiany wynikające z ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe).

Jak obecne rozporządzenie wpływa na współpracę między szkołą a biurem podróży?

Jedną z istotnych kwestii we współpracy szkoły i biura podróży przy organizacji wycieczki szkolnej jest wyznaczenie osoby pełniącej funkcję kierownika wycieczki.

Rozporządzenie w § 9. 1. mówi, że dyrektor szkoły wyznacza kierownika wycieczki spośród pracowników pedagogicznych szkoły. Oznacza to, że nie jest możliwe sprawowanie funkcji kierownika wycieczki przez inną osobę niebędącą pracownikiem pedagogicznym szkoły – taką, jak np. przewodnik turystyczny, instruktor turystyki kwalifikowanej czy pilot wycieczki. To właśnie pracownik pedagogiczny szkoły, ze względu na charakter swojej pracy i specyfikę realizowanych zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, posiada odpowiednie kompetencje, umiejętności i doświadczenie zawodowe do sprawowania prawidłowej i odpowiedzialnej opieki nad uczniami – jako jednego z obowiązków kierownika wycieczki.

Należy przy tym dodać, że dyrektor szkoły może wyrazić zgodę na łączenie funkcji kierownika i opiekuna wycieczki (§ 12.).

Rozporządzenie jasno definiuje obowiązki kierownika wycieczki, wskazując, że kierownik:

1. opracowuje program i regulamin wycieczki;
2. zapoznaje uczniów, rodziców i opiekunów wycieczki z programem i regulaminem wycieczki oraz informuje ich o celu i trasie wycieczki;
3. zapewnia warunki do pełnej realizacji programu wycieczki i przestrzegania jej regulaminu oraz sprawuje nadzór w tym zakresie;
4. zapoznaje uczniów i opiekunów wycieczki z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnia warunki do ich przestrzegania;
5. określa zadania opiekunów wycieczki w zakresie realizacji programu wycieczki oraz zapewnienia opieki i bezpieczeństwa uczniom;
6. nadzoruje zaopatrzenie uczniów i opiekunów wycieczki w odpowiedni sprzęt, wyposażenie oraz apteczkę pierwszej pomocy;
7. organizuje i nadzoruje transport, wyżywienie i noclegi dla uczniów i opiekunów wycieczki;
8. dokonuje podziału zadań wśród uczniów;
9. dysponuje środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki;
10. dokonuje podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki po jej zakończeniu i informuje o tym dyrektora szkoły i rodziców, w formie i terminie przyjętych w danej szkole.

Oznacza to, że nauczyciel pełniący obowiązki kierownika na wycieczce zobowiązany jest to wykonania wszystkich powyższych czynności.
Jednakże, w sytuacji, gdy szkoła organizuje wycieczkę we współpracy z biurem podróży, osoba sprawująca funkcję kierownika na wycieczce szkolnej jest w znacznym stopniu odciążona w swych obowiązkach, gdyż część obowiązków kierownika przejmuje na siebie biuro.

W takim przypadku to biuro podróży opracowuje program wycieczki zapewniając warunki do pełnej jego realizacji, organizuje i nadzoruje transport, wyżywienie i noclegi dla uczniów i opiekunów wycieczki. Biuro podróży również dysponuje środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki.

Biuro podróży przejmuje również obowiązek ubezpieczenia uczestników wycieczki od następstw nieszczęśliwych wypadków, a także kosztów leczenia w przypadku wycieczki zagranicznej, wyręczając w tym obowiązku nauczyciela organizującego wycieczkę.

Ponadto, podczas współpracy szkoły z biurem podróży przy organizacji i realizacji wycieczki zagranicznej, biuro zapewnia usługi pilota wycieczki znającego język obcy na poziomie umożliwiającym porozumiewanie się w krajach tranzytowych i kraju docelowym, w związku z czym obowiązek ten nie spoczywa już na kierowniku wycieczki lub co najmniej jednym z opiekunów wycieczki.

Karta wycieczki – niezbędna formalność

W załączniku do rozporządzenia określony został również wzór karty wycieczki, czyli swoistego formularza, jaki każdy nauczyciel organizujący wycieczkę szkolną musi wypełnić.

Karta wycieczki możliwa jest do pobrania bezpośrednio z naszej strony – pobierz: Karta wycieczki – wzór

Karta wycieczki oprócz informacji dotyczących kwestii stricte formalnych, zawiera również informacje dotyczące samej wycieczki, w tym:

• data, godzina wyjazdu oraz powrotu;
• długość trasy (w kilometrach);
• miejscowość docelowa i trasa powrotna;
• szczegółowy program wycieczki od wyjazdu do powrotu;
• adres miejsca noclegowego i żywieniowego oraz przystanki i miejsca żywienia.

Każdy nauczyciel organizujący wycieczkę we współpracy z naszym biurem zawsze może uzyskać od nas informacje pomocne w wypełnieniu karty wycieczki według wzoru zawartego w rozporządzeniu.

Wycieczki szkolne – jakie przepisy zmienia nowe rozporządzenie

Rozporządzenie nie zmienia wszystkiego – sprawdź, które przepisy nie uległy zmianie

Nowe rozporządzenie nie składa się wyłącznie ze zmian dotychczas obowiązujących przepisów.

Niektóre z nich pozostały w nienaruszonej formie, w tym te dotyczące:

• celów, dla których organizowane są wycieczki;
• możliwości współdziałania ze stowarzyszeniami i innymi podmiotami w zakresie krajoznawstwa i turystyki;
• konieczności dostosowania organizacji i programu do wieku, zainteresowań, potrzeb, stanu zdrowia, kondycji, sprawności fizycznej i umiejętności;
• zgody dyrektora na organizację wycieczki;
• warunków koniecznych przy organizacji wycieczki za granicę, w tym obowiązku ubezpieczenia uczestników od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia oraz znajomości języka obcego przez kierownika lub opiekuna wycieczki;
• zgody rodziców niepełnoletnich uczniów na ich udział w wycieczce;
• warunków dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa;
• kompetencji dyrektora szkoły do wyznaczenia kierownika i opiekunów wycieczki;
• obowiązków kierownika i opiekuna wycieczki, z tym że obowiązek kierownika wycieczki dotyczący podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki po jej zakończeniu został uzupełniony o konieczność przedstawienia tej informacji dyrektorowi oraz rodzicom w formie i terminie określonych w statucie szkoły. Rozwiązanie to pozwoli na upublicznienie społeczności szkolnej efektów jakościowych takich wycieczek oraz kosztów, jakie realnie zostały poniesione w związku z wycieczką;
• wyrażenie zgody przez dyrektora na łączenie funkcji kierownika i opiekuna wycieczki, co niegdyś było równoważne z uzyskiwaniem kompetencji w sposób nieuprawniony.

Zmiany mają głównie charakter dostosowujący przepisy do nowego ustroju szkolnego

Rozporządzenie wprowadza zmiany o charakterze dostosowującym do nowej struktury szkół oraz porządkującym, w tym związane z terminologią przyjętą w przepisach nowej ustawy Prawo oświatowe, tj.:

• zastąpienia pojęcia „upowszechnianie wypoczynku” (wskazanego dotychczas jako jeden z celów organizowanego przez przedszkole, szkołę lub placówkę krajoznawstwa i turystyki) pojęciem „upowszechnianie aktywności fizycznej” – pojęcie „wypoczynek” zdefiniowane w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty wyklucza możliwość jego organizowania poza feriami letnimi, zimowymi oraz wiosenną i zimową przerwą świąteczną;
• zastąpienie pojęcia „przeciwdziałanie patologii społecznej” pojęciem „przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym” – zgodnie z terminologią używaną obecnie w psychologii rozwojowej;
• zrezygnowano z określenia zajęć „lekcyjnych, pozalekcyjnych i pozaszkolnych”, których definicja nie występuje w przepisach ustaw z zakresu oświaty;
• w opisie wycieczki przedmiotowej zrezygnowano z określenia „przedmioty pokrewne”, z uwagi na brak występowania tego pojęcia w ramowych planach nauczania. Zgodnie z rozporządzeniem, organizowanie wycieczek przedmiotowych jest inicjowane i realizowane w celu uzupełnienia programu wychowania przedszkolnego lub programu nauczania zajęć edukacyjnych dopuszczonych do użytku w danym przedszkolu lub szkole. Wskazanie przykładowych form wycieczki przedmiotowej, tj. szkół zimowych, zielonych lub ekologicznych zobowiąże szkoły do ich organizacji jedynie w celach edukacyjnych, eliminując wyjazdy o charakterze wypoczynkowym.

Pełna treść rozporządzenia z dodatkowym komentarzem (źródło): https://www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=4670